خبرنامه10

ساختمان های صفر انرژی (Zero Energy Building)

   ساختمان ها در حدود 40 درصد از انرژی مصرفی را در محیط زیست به خود اختصاص می دهند که انتظار می رود در سال های آتی این میزان روبه افزایش نیز باشد. بطوریکه تا سال 2025، به مقدار تقریبا 50% به انرژی مصرفی ساختمان ها افزوده خواهد گشت. مگر آنکه ساختمان ها سمت و سوئی دیگر در پیش گرفته و به سمت پایداری و کاهش مصرف انرژی گرایش پیدا کنند.

   همانطورکه اشاره شد، معماری ساختمان به لحاظ روش های ناصحیح ساخت و ساز ، سهم قابل توجهی در بحران های زیست محیطی دارد. چراکه ساختمان ها ، ناخودآگاه موجب آلودگی آب و خاک و هوا می گردد.

   ایده ساختمان های با مصرف انرژی صفر، بگونه ای مطرح می شود که ساختمان ها اغلب انرژی خود را به کمک منابع انرژی تجدیدپذیر بصورت کم هزینه تامین کنند. و یا در برخی از موارد حتی بیشتر از انرژی مصرفی خود را تولید نموده و به شبکه برق شهری تزریق می نمایند.

   بطورکلی تعریف از معماری پایدار، بگونه ای از معماری گفته می شود که در آن نسبت به ویژگی ها و شرایط محیطی و مکانی، دارای عکس العمل مثبت جهت ایجاد بسترهای مطلوب بهینه سازی و بهره وری مصرف انرژی می گردد.

   امروزه جامعه جهانی ، راهی جز گرایش به سمت و سوی معماری و ساخت و ساز سبز و پایدار نمی بیند و توصیه به تولید ساختمان های با مصرف انرژی صفر می نماید.
   ساختمان سبز و پایدار می تواند بصورت عملکری جامع و همزمان با درنظر گرفتن مسائل زیست محیطی با استفاده حداکثری از منابع تجدیدپذیر و پاک انرژی ، مانند انرژی زمین گرمائی، انرژی خورشیدی، انرژی بیومس، انرژی جزرومد، و ... شرایطی را فراهم آورد تا از مصرف بی رویه و هجوم به سمت منابع تجدیدناپذیر و منابع سوخت های فسیلی کاهش یابد.

   اخیرا در کشورهای غربی طراحی پایدار ، بصورت حرفه ای دنبال می شود بطوریکه امروزه گواهینامه لید (LEED) ، در ایالات متحده بصورت استاندارد ملی جهت ارزیابی ساختمان های پایدار در سطوحی گسترده اعمال می گردد. بطوریکه از پایداری به عنوان شرط اولیه و اساسی برای استحکام پیوند بین اکولوژی و امنیت اجتماعی و اقتصادی یاد می شود.

از ویژگی های بارز ساختمان های پایدار این است که حداقل آسیب بر روی محیط طبیعی و وضع جهانی دارد. در نتیجه استفاده بهینه از منابع طبیعی و مدیریت مطلوب سرمایه ساختمان ها، موجب کمک به حفظ منابع کمیاب ، کاهش مصرف سوخت ، نگهداری و حفظ انرژی و بهبود شرایط زیست محیطی می گردد. توجه به این نکته حائز اهمیت است که ساختمان های پایدار در استفاده از شرایط محیطی حاکم بر چرخه حیات ساختمان ، شرایط عملکردی و محاسبه ارزش ها و انرژی های آینده و توجه ویژه دارد تا بدانجا که می توان گفت اساس کار ساختمان های سبز بر این موارد می باشد.

ساختمان سبز:

ساختمان های سبز دیدگاهی جامع و وسیع مشتمل بر تمام مراحل طراحی ، ساخت ، نگهداری و بهره برداری و نحوه برخورد با مصالح بعد از پایان عمر بهره برداری  می باشد. که با این دیدگاه تاکید و توجه ویژه ای به افزایش بهره وری در استفاده از انرژی ، آب ، مصالح و بازیافت آنها و همچنین تامین تهویه مطبوع مناسب با کمترین آسیب زیست محیطی می باشد.

از ویژگی های متمایز ساختمان های سبز می توان به عمر مفید طولانی تر آنها، کمتر بودن هزینه های نگهداری و بهره برداری آنها نام برد که سبب رضایت مندی بیشتر ساکنان و مالکان نسبت به روش های معمولی می باشد.

   از طرفی سوخت های فسیلی به دلیل مدت زمان بسیار بالای مراحل تولید آن در طبیعت ، در گروه منابع تجدیدناپذیر قراردارند و حتی از طرفی دیگر استفاده از آنها موجب انتشار گازهای گلخانه ای در جو کره زمین می شود که مشکلاتی مانند گرم تر شدن هوا و به تبع آن آب شدن یخ های قطب ها و آسیب به لایه ازن را بهمراه دارد.
نکاتی که بایستی در طراحی ساختمان های سبز مورد توجه قرار گیرند ، عبارتند از :

1-    کاربرد اصول ساختمان سبز از آغاز
2-    حداکثر استفاده و قابلیت دسترسی به نور آفتاب و تهویه طبیعی
3-    طراحی برای سادگی بهره برداری
4-    طراحی برای عمر مفید طولانی مدت
   تنها با وارد شدن به بخش حداکثر استفاده و قابلیت دسترسی به نور آفتاب و تهویه طبیعی، بایستی متذکر باشیم که از کل انرژی منتشر شده توسط خورشید، تنها 47% آن به سطح زمین انرژی می دهد.

ین بدان معنی است که زمین در هر ساعت، تابشی در حدود 60 میلیون بی تی یو، انرژی از خورشید دریافت می کند که در طی سه روز تابش خورشید به زمین ، تمام انرژی حاصل از احتراق کل سوخت های فسیلی در دل زمین می باشد که این بدین معنی است که در اثر تابش خورشید به مدت 40 روز و قابلیت ذخیره آن انرژی ، می توان انرژی مورد نیاز یک قرن را تامین نمود.

نابراین با استفاده از کلکتورهای خورشیدی می توان از این منبع انرژی نامحدود و پاک و رایگان، استفاده کرد و تا حد زیادی در مصرف سوخت های فسیلی صرفه جوئی نمود. معماری سنتی ایران نشاندهده توجه خاص ایرانیان در استفاده صحیح و موثر از انرژی خورشید در زمان های قدیم می باشد.
 

  ساختمان های سبز آنهائی هستند که فاقد عمق زیاد و ارتفاع بلند و شکل های نامنظم و بی قاعده باشند. همچنین ساختمان ها باید کمتر از 10 متر عمق باشند و عموما  4تا 5 طبقه بلندتر نباشند.

مآخذ:
برگرفته از مقاله" ساختمان صفر انرژی، الگوی پایداری در ساختمان های آینده" –اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار- شهریور 1392